تأثیر سه روش بحث گروهی درباره معماهای اخلاقی، گفتگو در گروه‌های کوچک به روش مشارکتی و سخنرانی، بر رشد قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان دختر پایه دوم متوسطه

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی تأثیر سه روش بحث گروهی درباره معماهای اخلاقی، گفتگو در گروه­های کوچک به روش مشارکتی درباره معماهای اخلاقی و سخنرانی درباره موضوعات اخلاقی، بر رشد قضاوت اخلاقی دانش­آموزان بود. به منظور دست­یابی به این هدف، از بین کلیه مدارس متوسطه دخترانه منطقه 18 تهران، یک مدرسه با روش نمونه­گیری تصادفی انتخاب شد، سپس از میان دانش­آموزان پایه دوم آن و از طریق روش انتخاب و واگذاری تصادفی، 77 نفر در قالب دو گروه آزمایشی (بحث گروهی مرکب از 23 نفر، گفتگو در گروه­های کوچک، مرکب از 26 نفر) و گروه گواه (روش سخنرانی، مرکب از 28 نفر) قرار گرفتند. جهت اجرای تحقیق از طرح تجربی پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه گواه استفاده شد. به منظور سنجش قضاوت اخلاقی دانش­آموزان در پیش­آزمون و پس­آزمون، از آزمون تعریف مسایل (DIT) استفاده شد و شاخص پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت (86/0=­a). پس از اجرای پیش­آزمون، مداخله آموزشی شامل بحث گروهی درباره معماهای اخلاقی، گفتگو در گروه­های کوچک درباره معماهای اخلاقی و سخنرانی معلم درباره موضوعات اخلاقی به مدت 12 جلسه به ترتیب به گروه­های بحث گروهی، گفتگو در گروه­های کوچک و سخنرانی ارائه شد. داده­ها با استفاده از آزمون­های t، تحلیل واریانس، تحلیل کواریانس، آزمون ویل کاکسون برای رتبه­های علامت گذاری شده و مجذور کای (خی دو) تحلیل شد و نشان داده شد که: دو روش گفتگو در گروه­های کوچک و بحث گروهی، تأثیر مثبت و معنی­داری بر رشد استدلال اخلاقی دانش­آموزان داشته­اند و روش سخنرانی تأثیری نداشته است، تأثیر روش گفتگو در گروه­های کوچک بر رشد استدلال اخلاقی دانش­آموزان، از تأثیر روش بحث گروهی بیشتر بوده است، اعضا دو گروه بحث گروهی و گفتگو در گروه­های کوچک، از نظر ارتقا به مرحله بالاتر قضاوت اخلاقی، در مقایسه با اعضا گروه سخنرانی، عملکرد بهتری داشته­اند که از نظر آماری معنی­دار بود. همچنین تحلیل کوواریانس نشان داد که تغییرات مثبت ایجاد شده در قضاوت اخلاقی اعضا دو گروه بحث گروهی و گفتگو در گروه­های کوچک، ناشی از اجرای پیش­آزمون DIT و آشنایی با مواد آزمون نبوده است، بلکه شرکت در گروه­های آزمایشی سبب ارتقای قضاوت اخلاقی آنها شده است.